GLOBALIZIMI I MODËS & NDIKIMET MJEDISORE

Vitet 1960, veshjet e gatshme dhe prodhimi masiv 

Vitet 1960 ishin një kohë kyçe për industrinë e modës. Ishte një periudhë ndryshimesh të rëndësishme, pasi prodhimi i veshjeve të gatshme u popullarizua dhe ndikimi i modës u përhap globalisht. Përparimet teknologjike në prodhimin e tekstilit dhe prodhimin e veshjeve, veçanërisht përdorimi i materialeve sintetike si poliesteri, i bënë veshjet më të përballueshme financiarisht. Ky ndryshim pa gjithashtu ardhjen e tregut të të rinjve si një forcë kryesore në modë, e nxitur nga brezi 'baby boom'. Koleksionet e gatshme, të prodhuara në masë, u bënë gjithnjë e më të kërkuara, duke e bërë modën më qasshme, duke u larguar nga veshjet ekskluzive të bëra me porosi.

Në të njëjtën kohë, globalizimi i modës u përshpejtua pasi ndikimet kulturore nga e gjithë bota filluan të ndikojnë në stilet kryesore. Kjo u mundesua nga rritja e udhëtimeve, mediave dhe komunikimit ndërkombëtar, gjë që lejoi që tendencat e modës të përhapeshin shpejt përtej kufijve. Qendrat ikonike të modës të viteve 1960, si Londra, Parisi dhe Nju Jorku, u ndërlidhën, me stilistët dhe brendet që fituan njohje globale. Dekada gjithashtu pa një rritje të marketingut dhe reklamave përmes televizionit dhe revistave, duke nxitur më tej shtrirjen dhe ndikimin e modës në një nivel botërore.

Ndotja e mjedisit në vitet 1960 krahasuar me ditët e sotme

Gjatë viteve 1960, industria e tekstilit pati një ndikim të rëndësishëm në mjedis, megjithëse në atë kohë kaloi kryesisht pa u vënë re. Industria përdorte kimikate si ngjyra dhe zbardhues, gjë që çoi në ndotjen e ujit dhe tokës. Shkarkimi i ujërave të zeza të patrajtuara ndoti lumenjtë, ndërsa emetimet e ajrit kontribuan në ndotjen e mjedisit. Burimet natyrore u përdorën pa konsideratën e duhur dhe praktikat e depozitimit të mbetjeve ishin shpesh të papërshtatshme. Gjatë kësaj kohe, kishte ndërgjegjësim dhe aktivizëm shoqëror minimal në lidhje me çështjet mjedisore, dhe rregulloret që rregullonin praktikat e industrisë ishin relativisht të buta.

Kohët e fundit, ka pasur një levizje drejt rregulloreve më të rrepta dhe adoptimit të praktikave miqësore me mjedisin, duke çuar në reduktimin e përdorimit të kimikateve të dëmshme. Ngjyrat e qëndrueshme dhe printimi dixhital tani janë më të përhapura. Teknologjitë efikase ndaj ujit dhe riciklimi i ujërave të zeza kanë kontribuar gjithashtu në përmirësimin e përdorimit të ujit, megjithëse nivelet e konsumit mbeten të larta. Zbatimi i burimeve më të pastra të energjisë dhe teknologjive per kontrollin e emetimeve ka ndihmuar në reduktimin e ndotjes së ajrit, ndërsa iniciativat e qëndrueshmërisë kanë për qëllim minimizimin e gjurmës së karbonit ne industrine e modes . Me fokus në riciklimin, ekonominë rrethore dhe përdorimin e materialeve të biodegradueshme, ka pasur një reduktim të dukshëm në gjenerimin e mbetjeve.

Në vitet 1960, industria e tekstilit përdorte lesh ose lëkurë kafshësh, apo u përdorën materiale alternative në vend të tyre?

Në vitet 1960, industria e tekstilit përdorte zakonisht leshin dhe lëkurën e kafshëve për veshje dhe aksesorë. Megjithatë, për shkak të shqetësimeve në rritje për mirëqenien e kafshëve, ndikimet mjedisore dhe zhvillimin e alternativave sintetike, ka pasur ndryshime të konsiderueshme nga përdorimi i gëzofit dhe lëkurës së kafshëve në modë. Shumë brende të modës tani promovojnë alternativa jo të dëmshme, duke çuar në një rënie të përdorimit të materialeve me prejardhje nga kafshët në industrinë e tekstilit.

Në kohët e lashta, madje edhe gjatë periudhes së Neandertaleve, bërja e veshjeve nga lëkura e kafshëve ishte mjaft proces i gjate qe përfshinte gjuetinë, terjen dhe përgatitjen e lëkurave, formimin dhe qepjen e tyre së bashku, qe kerkone fuqi fizike. Ky proces sfidues ishte thelbësor për të qëndruar rehat në mjedise dhe klime te ndryshme. 

(1) Veshja Neandertale
(2) Sfilata e veshjeve prej leshit, 1960

Mënyra se si industria e tekstilit i afrohet qëndrueshmërisë mjedisore ka parë një transformim të madh kohët e fundit. Me rregulla më të rrepta dhe ndërgjegjësim të rritur, prodhuesit po përqafojnë procese prodhimi më të pastra. Konsumatorët tani po i vendosin një prioritet të lartë produkteve miqësore per mjedisin, duke i detyruar kompanitë të eksplorojnë materiale dhe praktika të qëndrueshme. Përparimet teknologjike kanë mundësuar metoda më efikase të prodhimit, dhe ka një theks të madh në reduktimin e mbetjeve dhe ndotjes, në menaxhimin e ujit dhe kimikateve.

Për më tepër, ka një theks të ri mbi transparencën në zinxhirin e furnizimit dhe përgjegjësinë e korporatave brenda industrisë. Brendet po mbahen gjithnjë e më shumë përgjegjëse për burimet dhe prodhimin etik, duke reflektuar një ndryshim në preferencat e konsumatorëve drejt qëndrueshmërisë. Aktivizmi mjedisor po fiton momentum, pasi organizatat avokojnë për ndryshim dhe i mbajnë industritë përgjegjëse për ndikimin e tyre.

Foto: ReMake

Gjeneratat e reja, veçanërisht aktiv në mediat sociale, janë ballë të kësaj lëvizjeje, duke kërkuar transparencë dhe duke mbrojtur një mënyrë jetese të qëndrueshme. Në thelb, reagimi i shoqërisë ndaj ndikimit mjedisor të industrisë së tekstilit ka evoluar nga indiferenca - në  aktivizëm dhe llogaridhënie. Kjo pasqyron ndryshime më të gjera shoqërore drejt ndërgjegjes mjedisore dhe konsumit të përgjegjshëm.